مقایسه برنامه‌ها و مدل‌های آموزش دوزبانگی در کشورهای اسپانیا، کانادا، آمریکا، ترکیه و ایران: یک مطالعه تطبیقی

دوزبانگی یکی از مسائل مهم در حوزه تعلیم و تربیت است و امروزه مباحث گسترده‌ای در خصوص آن مطرح می‌گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه‌ای برنامه‌ها و مدل‌های آموزش دوزبانگی در کشورهای اسپانیا، کانادا، آمریکا، ترکیه و ایران انجام شده است. روش مطالعه تحلیلی اسنادی با رویکرد تطبیقی با کمک الگوی جرج بردی می‌باشد. برای جمع‌آوری داده‌ها از شیوه مطالعه منابع کتابخانه‌ای شامل اسناد و مدارک رسمی آموزشی، نتایج تحقیقات و مطالعات تطبیقی انجام گرفته، گزارش‌ها، سمینارها و بانک‌های اطلاعات موجود در این زمینه استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که در کشورهای اسپانیا، آمریکا و کانادا با اهمیت دادن به حقوق دانش‌آموزان اقلیت، زمینه پیشرفت تحصیلی و موفقیت حرفه‌ای کودکان دوزبانه را فراهم آورده‌اند. در مقابل، کشور ایران و ترکیه با اتخاذ رویکرد آموزشی همگون‌سازی، زمینه افت تحصیلی و پایین آمدن عزت‌نفس کودکان دوزبانه را فراهم آورده‌اند. همچنین در کشورهای اسپانیا، کانادا و آمریکا از مدل‌های آموزشی دوسویه، غوطه‌ورسازی و انتقالی استفاده می‌شود؛ درحالی‌که در کشور ایران و ترکیه از مدل آموزشی همگون‌سازی ساختارمند استفاده می‌شود. با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان بیان کرد که نظام آموزشی کشور ایران می‌تواند از تجربه کشورهای فوق بهترین استفاده را داشته باشد و مدل آموزشی که کارایی بیشتری در کشورهای موفق در زمینه آموزش دوزبانه (برنامه‌های غوطه‌ورسازی فرانسوی در سیستم آموزش دوزبانه کانادا؛ مدل D در اسپانیا و آموزش دوزبانه انتقالی) داشته است را انتخاب کرده و متناسب با نیازهای جامعه، دانش‌آموزان و معلمان کشور خود به گسترش مدل مزبور بپردازند.